Vào những thời điểm cuối ngày, chỉ có 1 lý do duy nhất khiến cho ta thích chiêm ngưỡng những bức ảnh đẹp. Nó thực sự là 1 quan niệm đơn giản; nhưng nó cũng là nền tảng cho cả bố cục nhiếp ảnh. Đó chính là cảm xúc.

Để chụp được 1 bức ảnh thành công, nó phải gây được ảnh hưởng với người xem. Điều đó có thể xảy ra vì một số lý do, từ chủ đề đến bố cục nhiếp ảnh của bạn. Nhưng công cụ mạnh nhất để nắm bắt cảm xúc còn cơ bản nhiều hơn thế nữa; khá đơn giản, chính là ánh sáng của bạn.

Ánh sáng có sức mạnh phi thường giúp tạo ra cảm xúc trong mỗi bức ảnh. Hầu hết các nhiếp ảnh gia đều biết rằng ánh sáng rất quan trọng; nhưng đó vẫn là điều mà mọi người nên cố gắng học hỏi và cải thiện. Nếu bạn làm chủ được ánh sáng, bạn sẽ làm chủ bố cục nhiếp ảnh. Nhiếp ảnh là ánh sáng. Nếu không có nó, bạn không thể chụp ảnh ngay từ đầu.

Hơn nữa

Các chất lượng ánh sáng khác nhau như độ sáng, độ tương phản, hướng, v.v. – tất cả đều mang những cảm xúc riêng. Một bức ảnh ngược sáng, tối với độ tương phản cao gửi một thông điệp rất khác với một khu rừng thoáng đãng, sáng sủa vào lúc mặt trời mọc.

Trong bố cục nhiếp ảnh, ánh sáng của bạn sẽ bổ sung cho chủ thể, đối tượng. Nếu bạn đang cố gắng chụp một thác nước dữ dội và ấn tượng, thì ánh sáng sẽ góp phần tạo nên tâm trạng đó; chứ không làm giảm đi những gì bạn đang cố gắng nói ra. Điều này cũng đúng nếu bạn đang chụp một bức chân dung vui vẻ, hạnh phúc; ánh sáng phải phản ánh những cảm xúc đó.

Dưới đây, Review Máy Ảnh sẽ đi sâu vào các tác động cảm xúc độc đáo do các loại ánh sáng khác nhau mang lại. Mặc dù một số phần của điều này là chủ quan, những phần khác gần như phổ biến. Tôi nghi ngờ rằng bạn sẽ nhận ra nhiều chủ đề này trong tác phẩm của chính mình.

Nếu bạn chưa xem biếc cách tạo nên bố cục như thế nào thì hãy xem lại phần 2 nhé!

Ánh sáng tối (dark light)

Một trong những loại ánh sáng chứa đầy cảm xúc nhất là ánh sáng tối, cùng với cường độ cao. Điều này hoạt động tốt cho tất cả các loại bố cục nhiếp ảnh: chân dung tâm trạng, phong cảnh mạnh mẽ và các tác phẩm tài liệu buồn. Ánh sáng tối phổ biến trên diện rộng, và có lý do để sử dụng nó.

Nghe khá là đơn giản và độc đáo phải không? Ánh sáng tối che giấu thông tin từ người xem, làm cho một bức ảnh có vẻ bí ẩn; tùy thuộc vào đối tượng của bạn mà thể hiện đó là điềm báo hay là tinh vi. Bạn sẽ thấy nhiều nhiếp ảnh gia chụp các bức ảnh tối cho các quảng cáo cao cấp; đó là do nó thực hiện rất tốt công việc truyền tải cảm xúc.

Cảm xúc mà “ánh sáng tối” mang lại:

• Mạnh mẽ
• Đáng ngại
• Tinh vi
• Mãnh liệt
• U sầu

Ánh sáng rực rỡ (bright light)

Đối nghịch với ánh sáng tối chắc chắn là ánh sáng rực rỡ; nó cũng mang những cảm xúc quan trọng của riêng nó. Giả sử rằng bạn muốn chụp 1 bức ảnh tinh tế, thoáng mát. Bạn thích chụp ảnh dưới một cơn bão dữ dội hay trong ánh sáng mặt trời cuối buổi chiều chói chang, lờ mờ? Đây không phải là 1 câu hỏi hóc búa – ánh nắng buổi chiều sẽ làm cho ảnh của bạn có chất lượng nhẹ nhàng và thoáng mát hơn nhiều.

Điều này cũng đúng trong các trường hợp khác. Ví dụ, có thể bạn muốn chụp một bức ảnh tràn đầy niềm vui và lạc quan. Nếu đó là mục tiêu của bạn, bạn có thể sẽ không ra ngoài tìm kiếm những góc phố mờ ảo vào ban đêm. Chúng chỉ không phù hợp với tâm trạng, trong khi một cảnh sáng sủa hơn có thể.

Mặc dù ánh sáng chói khá phổ biến; nhưng nó vẫn đáng để tìm hiểu trong nhiều trường hợp. Nếu bạn đang theo đuổi một loại tâm trạng nhất định – thoáng đãng, lạc quan hoặc e ấp – thì ánh sáng rực rỡ sẽ là yếu tố không thể thiếu.

Cảm xúc mà “ánh sáng rực rỡ” mang lại:

• Lạc quan
• Thoáng đãng
• Sáng sủa
• Dịu dàng
• Nhẹ nhàng

Độ tương phản cao (High contrast)

Nhiều bức ảnh đẹp sử dụng độ tương phản cao; nó đặt các vùng cực kỳ sáng và tối của hình ảnh ngay cạnh nhau. Nếu bạn chụp một ngọn núi tối in bóng phía trước bầu trời, thì đó là sự tương phản. Hoặc nếu bạn có một cái ao sáng màu trên bờ biển tối thì đó là sự tương phản.

Rất nhiều người nghĩ rằng độ tương phản là sự khác biệt giữa phần sáng nhất và phần tối nhất của bức ảnh. Mặc dù điều đó đúng ở một mức độ nào đó, nhưng đó không phải là định nghĩa cơ bản. Ví dụ: gradient này chứa cả màu trắng và đen, nhưng nó có độ tương phản khá thấp:

Thay vào đó,

Độ tương phản xảy ra khi các phần tử sáng và tối ở ngay cạnh nhau (hoặc các yếu tố có màu sắc khác nhau). Thanh trượt “độ tương phản” trong hầu hết các phần mềm chỉnh ảnh làm tăng thêm khoảng cách giữa phần sáng nhất và phần tối nhất của bức ảnh. Nhưng nó cũng làm cho các vùng tương phản nhỏ hơn, cạnh nhau trở nên mạnh mẽ hơn.

Và một trong những tính từ chính dùng để miêu tả cho sự tương phản: mãnh liệt. Về cảm xúc, không có gì ngạc nhiên khi hình ảnh có độ tương phản cao thu hút nhiều sự chú ý.

Chúng rất ấn tượng và nổi bật giữa đám đông. Tuy đó không phải lúc nào cũng là điều tốt – điều đó phụ thuộc nhiều vào bức ảnh; nhưng đó cũng là lý do tại sao các bức hình có độ tương phản cao đang khá phổ biến trên mạng xã hội và các trang web nhiếp ảnh ngay bây giờ. Rất đơn giản, đó là một cách hay để khiến ảnh của bạn được chú ý.

Bạn có thể tìm thấy độ tương phản bằng cách tìm kiếm ánh sáng không khuếch tán. Nói cách khác, một buổi chiều đầy nắng hoặc đèn flash máy ảnh không được điều chỉnh có thể sẽ dẫn đến hình ảnh có độ tương phản cao (mặc dù điều này phụ thuộc vào đối tượng của bạn). Cá nhân tôi, đối với chụp ảnh phong cảnh, tôi luôn tìm kiếm sự tương phản khi cố gắng tạo một bức ảnh nổi bật – trường hợp bản thân phong cảnh đặc biệt ấn tượng và dữ dội.

Cảm xúc mà “sự tương phản cao” mang lại:

• Mãnh liệt
• Ồn ào
• Sôi nổi
• Sắc bén
• Xúc động

Độ tương phản thấp (low contrast)

Hình ảnh có độ tương phản cao càng phổ biến; nhưng đừng giảm về hướng ngược lại – ảnh có độ tương phản thấp. Hình ảnh có độ tương phản thấp sẽ thầm lặng và dịu hơn. Chúng có xu hướng xảy ra khi nguồn sáng của bạn bị khuếch tán nhiều (chẳng hạn như 1 ngày u ám). Nó cũng giúp chụp các đối tượng tương đối đồng đều; chẳng hạn như ảnh chụp vườn Lupin ở trên.

Thông thường, những bức ảnh có độ tương phản thấp sẽ không nổi bật bằng cái nhìn đầu tiên. Nó không như “hét lên” để gây sự chú ý. Tuy nhiên, nếu bạn theo đuổi một cái nhìn tinh tế hơn, chúng hoạt động khá tốt.

Đó là bởi vì ánh sáng thành công không phải lúc nào cũng cần thu hút sự chú ý ngay lập tức; thay vào đó là ánh sáng phù hợp với đặc điểm của đối tượng của bạn. Nếu bạn đang chụp phong cảnh yên tĩnh, nhẹ nhàng hoặc bạn muốn có tâm trạng nhẹ nhàng cho ảnh chân dung, thì đề xuất hàng đầu của tôi là tìm kiếm ánh sáng có độ tương phản thấp.

Điều đó có giống như thứ bạn đang theo đuổi không? Nếu vậy, hãy thêm bộ khuếch tán vào đèn flash của bạn hoặc di chuyển chủ thể của bạn vào bóng râm. Để chụp ảnh phong cảnh, hãy đợi cho đến một ngày u ám hoặc cho đến khi mặt trời lặn xuống dưới đường chân trời. Đối với nhiều bức ảnh, đây sẽ là một cách tốt để bổ sung cho đối tượng của bạn.

Cảm xúc mà “độ tương phản thấp” mang lại:

• Làm dịu đi
• Nhẹ nhàng
• Mềm mại
• Lặng Lẽ
• Thầm lặng

Hướng ánh sáng

Cho đến nay, có thể thấy rằng độ sáng và độ tương phản tác động mạnh mẽ đến cảm xúc của 1 bức ảnh. Nhưng hướng của ánh sáng thì sao?

Có 5 hướng chính của ánh sáng:

• Phía sau
• Phía trước
• Hai bên cạnh
• Trên cao hướng xuống
• Từ dưới hướng lên

Điều cuối cùng, ánh sáng từ dưới hướng lên, tương đối khác thường, trừ khi bạn chuẩn bị đi xem Halloween. Nhưng những hướng khác khá phổ biến trong hầu hết các loại nhiếp ảnh, từ ảnh đường phố đến phong cảnh. Trên hết, bạn có thể có nhiều nguồn sáng, thường dùng cho công việc trong studio. Thật vậy, thiết lập chụp ảnh sản phẩm cao cấp có thể có hơn chục loại đèn khác nhau. Thực sự không có giới hạn, ngoài tính thực tế đơn giản.

Nhưng hướng ánh sáng có tác động đến cảm xúc của bức ảnh không?

Câu trả lời là có. Nhưng cách cụ thể mà nó ảnh hưởng đến cảm xúc thì khó có thể khai quát được; vì nó phụ thuộc vào từng cảnh. Đôi khi, ánh sáng phía sau sẽ có độ tương phản cao và ấn tượng. Những lần khác – chẳng hạn như vào một ngày sương mù, nó có thể khiến bầu khí quyển sáng lên với những tia nắng chói chang. Không có sự nhất quán vốn có.

Điều đó thậm chí đúng nếu bạn chụp chân dung trong các điều kiện được kiểm soát. Bạn có thể nhận được nhiều cảm xúc khác nhau từ 1 hướng ánh sáng.

Ví dụ, bạn có đang thay đổi độ khuếch tán của đèn flash không? Còn về màu sắc của hậu cảnh, hoặc thậm chí là cảm xúc mà đối tượng của bạn đang truyền tải thì sao? Tất cả những yếu tố này có nghĩa là ánh sáng nền phía sau hoặc ánh sáng 2 bên cạnh (chỉ là 1 vài ví dụ) không phải lúc nào cũng mang những cảm xúc giống nhau từ ảnh này sang ảnh khác.

Vì vậy, đây là điều bạn sẽ phải tiếp cận theo từng trường hợp cụ thể. Nhìn vào cảnh, phân tích hướng của ánh sáng và xem nó làm nổi bật những yếu tố nào trong ảnh của bạn. Thông thường, đó là một cách hay để biết nó có nhiều khả năng truyền đạt cảm xúc nào nhất.

Điều quan trọng ở đây là hướng ánh sáng có tác động đến cảm xúc của ảnh; nhưng không nhất quán theo cách này hay cách khác. Bạn cần phải thử nghiệm xem tại hiện trường và suy nghĩ cẩn thận xem ánh sáng đang tạo ra tâm trạng nào.

Kết luận

Bây giờ bạn đã thấy ánh sáng có thể mang theo cảm xúc như thế nào chưa? Liệu bạn sẽ tìm kiếm bất kỳ cách nhìn đặc biệt cụ thể nào đó trong nhiếp ảnh của riêng bạn không? Hay bạn có bị cám dỗ bởi mặt tối không?

Tin tốt là bạn có thể (và nên) chụp ảnh với tất cả các loại ánh sáng khác nhau. Không có lý do gì để gắn bó với chỉ một bộ, trừ khi bạn đang thực hiện một loạt ảnh cụ thể nhất định.

Tuy nhiên, điều quan trọng vẫn là phải chú ý đến loại ánh sáng bạn đang chụp trong một bức ảnh cụ thể, vì bạn muốn đảm bảo ánh sáng đó bổ sung cho đối tượng và thực thi thông điệp của bạn một cách mãnh liệt nhất có thể.

Bạn còn thắc mắc gì nữa không? Đừng quên bấm theo dõi Review Máy Ảnh và đón xem phần tiếp theo: “Sử dụng màu sắc cho bố cục nhiếp ảnh như nào là đỉnh?” nhé!